Współczesna rola ojca w rodzinie przechodzi głęboką transformację. Tradycyjny obraz taty, który spędza większość czasu w pracy, ustępuje miejsca nowemu modelowi zaangażowanego rodzica, aktywnie uczestniczącego w życiu swoich dzieci. Jakie prawa przysługują ojcom pracującym, którzy chcą w pełni wykorzystać urlop rodzicielski dla ojca?
Na początek urlop ojcowski
Zaraz po narodzinach dziecka, ojcowie mają prawo do skorzystania z dwutygodniowego urlopu ojcowskiego. Mogą to zrobić do momentu, gdy dziecko ukończy 12 miesięcy lub, w przypadku adopcji, do 12 miesięcy od jej prawomocności, ale nie później niż do ukończenia przez dziecko 14 roku życia. Wniosek o urlop należy złożyć co najmniej 7 dni przed planowanym terminem rozpoczęcia urlopu.
Urlop od pracy z tytułu narodzin dziecka dla ojca
Nowo upieczeni ojcowie mają również prawo do dwóch dni zwolnienia od pracy z tytułu narodzin dziecka, za które przysługuje pełne wynagrodzenie. To krótki, ale niezwykle ważny czas na adaptację do nowej roli i wsparcie partnerki.
Przejęcie urlopu macierzyńskiego przez ojca
Ojciec może przejąć część urlopu macierzyńskiego w określonych sytuacjach, takich jak choroba matki uniemożliwiająca opiekę nad dzieckiem, jej hospitalizacja, czy zgon.
Urlop rodzicielski dla ojca
W Polsce według kodeksu pracy rodzice mają prawo do 41 tygodni urlopu rodzicielskiego w przypadku urodzenia jednego dziecka oraz do 43 tygodni w przypadku urodzenia się więcej niż jednego dziecka. Prawo to przysługuje obojgu rodzicom, jednak każdemu z nich przysługuje wyłącznie 9 tygodni, których nie może przenieść na drugiego rodzica. Resztę urlopu rodzice mogą podzielić według własnego uznania.
Urlop wychowawczy dla ojca
Po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego, ojcowie mogą skorzystać z urlopu wychowawczego, który może trwać do 36 miesięcy. Urlop ten jest dostępny do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 lat, a w przypadku dzieci z orzeczeniem o niepełnosprawności – do ukończenia przez nie 18 roku życia.
Elastyczne formy pracy dla ojców
Aby lepiej godzić życie zawodowe z rodzinnym, ojcowie mają prawo do elastycznej organizacji czasu pracy, w tym do skróconego wymiaru czasu pracy. Wniosek w tej sprawie należy złożyć co najmniej 21 dni przed planowanym rozpoczęciem elastycznej pracy.
Urlop opiekuńczy i siła wyższa
Pracujący ojcowie mają także prawo do 5 dni bezpłatnego urlopu opiekuńczego rocznie oraz do zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej w wymiarze 2 dni lub 16 godzin w roku kalendarzowym, z zachowaniem prawa do połowy wynagrodzenia.
Zakaz zatrudniania w nadgodzinach i delegacji dla ojców
Ojcowie opiekujący się dzieckiem do 8 roku życia nie mogą być bez ich zgody zatrudniani w godzinach nadliczbowych, nocnych ani delegowani poza stałe miejsce pracy.
Polskie prawo coraz bardziej sprzyja aktywnemu zaangażowaniu ojców w życie rodzinne. Możliwość skorzystania z różnorodnych form urlopów i elastycznych rozwiązań pracy daje ojcom szansę na aktywne uczestnictwo w wychowaniu dzieci, co przynosi korzyści nie tylko dla rodzin, ale i dla całego społeczeństwa. Nowoczesny tata to zaangażowany tata, który dzięki odpowiednim przepisom prawa pracy może być równie obecny w życiu rodziny jak matka.